روش تحقیق کیفی و انواع روش کیفی چیست؟
روش تحقیق کیفی و انواع روش کیفی چیست را نمی توان به شیوه ای تعریف کرد که مورد پذیرش همه محققان کیفی باشد. روش تحقیق کیفی چیست و انواع و نمونه پژوهش کیفی با جدیدترین متد ها در آکادمی پژوهش کیفی توسط دکتر فریده خلج آبادی فراهانی مشاور و مدرس انجام می شود. از یک سو، می توان روش تحقیق کیفی را به منزله کاربرد تکنیک های تولید و تحلیل داده متنی یا غیر عددی دانست و از سوی دیگر، تحقیق کیفی مستلزم کاربرد آشکار نظریات روش شناختی و معرفت شناختی مشخصی است، مانند نظریه داده بنیاد، پدیدار شناسی یا قوم نگاری که به منظور بررسی درک مردم از حیات و بستر اجتماعی خود بکار می روند. از سری محصولات کاربردی در این زمینه پکیج طلایی پژوهش کیفی بسیار کمک کننده است. در مورد ویژگی های مهم تحقیق کیفی اجماع چندانی در میان محققان کیفی وجود ندارد. گرچه توسعه اولیه این نوع تحقیق تا حدود زیادی به رشته های مردم شناسی و جامعه شناسی مرتبط است، اما روش های کیفی در پنجاه سال گذشته به سایر رشته های دانشگاهی مانند آموزش، سیاست اجتماعی، جغرافیای انسانی، روان شناسی اجتماعی، تاریخ، مطالعات سازمانی و علوم بهداشتی هم وارد شده اند. در نتیجه روش های تحقیق کیفی به شیوه های مختلفی تکامل یافته است زیرا این نوع تحقیق دربرگیرنده مفروضات نظری و روش شناختی رشته میزبان است. بنابراین تقریبا همه جنبه های تحقیق کیفی، اعم از ماهیت آن، کاربرد آن، نحوه انجام آن و شیوه قضاوت در مورد آن ، بحث برانگیز و مورد اختلاف نظر بسیار است.
تعریف تحقیق کیفی
در تعریف تحقیق کیفی یکی از مشکلات اصلی در تعریف آن این است که در اکثر موارد در هنگام توصیف مشخصات این نوع تحقیق، تاکید بر آنچه است که در این نوع تحقیق نمی گنجد. در این زمینه یافتن نمونه پژوهش کیفی بسیار مفید خواهد بود. محققان کیفی غالبا روش های خود را به شیوه هایی توصیف می کنند که نشان دهنده تفاوت آنها با تحقیق کمی است. این نوع توصیف تا وقتی قابل درک و مفید است که تعریف مشخص و واحدی از روش های کمی وجود داشته باشد. در اغلب موارد فرض بر این است که روش های کمی، بر اندازه گیری و سنجش عینی، آزمایش فرضیه، تعمیم ، طرح تحقیق تکرار شدنی و جستجوی دانش واقعی مبتنی هستند. این اصول غالبا تحت برچسب اثبات گرایی گردهم می آیند. مشکل اثبات گرایی به منزله برچسب روش شناختی این است که دقیق نیست. اکثر محققان کمی خود را اثبات گرا نمی دانند حتی در بسیاری از موارد درکی مشترک از معنای اصطلاح «تحقیق کمی» در میان محققان کمی موجود نیست. این ابهام ها غالبا استدلال گردشی و دورانی ایجاد می کنند، یعنی گفته می شود که روش های کیفی، کمی نیستند و روش های کمی هم کیفی نیستند.
هدف روش های تحقیق کیفی
هدف روش های تحقیق کیفی بسیار عمیق است این سرگشتگی ها در مورد ماهیت تحقیقات کیفی تا حدودی از نویسندگانی ناشی می شود که دیدگاهی تجویزی به معرفت شناسی دارند. یعنی این نویسندگان با طرح مفروضاتی در مورد ماهیت دانش، استنتاج می کند که چنانچه محققان بخواهند نوع خاصی از فعالیت های تحقیقاتی به دانش منجر شود کدام الزامات روش شناختی را باید تامین کنند. اما اگر از دیدگاهی عملی تر بنگریم، هدف پروژه تحقیقاتی ایجاد شواهد معتبر برای پاسخ به پرسشی است که قابلیت تحقیق تجربی دارد. برخی انواع خاص روش های تحقیق برای پاسخ دادن به انواع مشخصی از پرسش های تحقیق مناسب ترند. محققان و دانشجویان در هنگام نگارش پروپوزال پژوهش کیفی یا پایان نامه، توجیهی برای انتخاب روش تحقیق ارائه می دهند و به خوانندگان اطمینان می دهند که روش های آنها شواهد معتبری به دست می دهد و استدلال می کنند که شواهد به دست آمده به یافتن پاسخی معتبر برای پرسش تحقیق منجر خواهند شد. انجام تحلیل و استدلال هایی که محققان به کار می گیرند تا مخاطبین خود را متقاعد سازند که روش های تحقیقاتی آنها توجیه پذیر و یافته های آنها معتبر است می تواند مشابهت های روش تحقیق کیفی و کمی را به جای نشان دادن تفاوت های روش های فوق را نشان دهند.
تحقیقات کیفی چه مشخصاتی دارند؟
تحقیقات کیفی چه مشخصاتی دارند؟ این سوال بسیار مورد بحث قرار میگیرد. تحقیقات کیفی غالبا با پرسش هایی آغاز می شود که این سوال را مطرح می کنند که چگونه می توانیم با کاوش و کنکاش در تفاسیر ذهنی مردم از زندگی اجتماعی، درکی از رفتار اجتماعی به دست آوریم. تعامل بین اجتماع و فرد در این نوع پژوهش تاکید می شود. از مهم ترین موضوع در این زمینه میتوان به مقاله کیفی اشاره کرد. تحقیق کیفی به معنای «کاوش در معانی مختلفی است که مردم به تجارب خود منتسب می کنند و همچنین شناسایی ساختارها و فرآیند های اجتماعی که به این معانی شکل می دهند». در این نوع تحقیق، بر اهمیت ارائه «توصیفی فربه و ضخیم » از رفتار اجتماعی و توضیحی از عمل اجتماعی تاکید می شود که به ما کمک می کند قواعد پنهان و سنت هایی که به رفتار اجتماعی معنا می بخشند، را شناسایی کنیم. یکی دیگر از شیوه هایی که محققان کیفی با استفاده از آن در مورد اقدامات خود صحبت می کنند بررسی رویداد های اجتماعی از منظر مردم تحت مطالعه، یا ارائه دیدگاهی درونی از حیات اجتماعی است. این نوع تحقیق را «مشاهده از دریچه چشم افراد مشارکت کننده در تحقیق» می نامند.
نمونه پژوهش کیفی نیز یکی از بهترین انتخاب ها برای کسب دانش در این زمینه است. هیچ یک از این توصیف ها در مورد تحقیق کیفی به طور کامل رضایت بخش نیست؛ میان کاوش در معانی و توصیف دیدگاه ها و میان ارائه توصیف و دستیابی به درک، تفاوت های تکنیکی وجود دارد. اما در حقیقت آن دسته از پرسش های تحقیق، محرک تحقیق کیفی اند که دغدغه آنها نیاز برای ارائه فهمی از رفتار اجتماعی با استفاده از کاوش در تفاسیر مردم از حیات اجتماعی شان باشد. هدفی از تحقیق که دستیابی به «دیدگاه درونی» اولویت آن باشد، الزامات روش شناختی خاصی به همراه دارد و این الزامات برای توجیه روش های لازم به منظور تولید شواهد معتبر در مورد «دیدگاه درونی» به کار گرفته می شوند. در زیر چهار مورد از الزامات روش شناختی تحقیق کیفی ارائه شده است.
تولید و تحلیل داده ها در روش های تحقیق کیفی
تولید و تحلیل داده ها در روش های تحقیق کیفی بسیار مهم است. همچنین این سوال که روش تحقیق کیفی چیست به زبان ساده، عمدتا شامل روش هایی است که محصول نهایی آنها نه عدد، بلکه متن است. داده های متنی می تواند شامل متون پیاده شدۀ مصاحبه یا گفتگو، پاسخ سوالات باز یک پرسشنامه، بخش هایی از دفتر خاطرات، یادداشت های مشاهدات، سوابق پرونده ها یا اطلاعات به دست آمده از سوابق پزشکی یا پرستاری باشد. در برخی موارد، داده های کیفی می تواند دربرگیرندۀ شواهد تصویری یا ویدیویی نیز باشد.
اهمیت داده های متنی از آن روست که این امکان را برای انسان فراهم می کند تا به زبان خود و بر اساس شرایطی که خود تعیین می کند اقدام به بیان افکار و باور های خود کند. تمرکز بر روی متن باعث می شود محققان کیفی بتوانند اهمیت اطلاعات غیر منتظره و پیش بینی نشده را مورد توجه قرار دهند. محقق کیفی مسئول است تا داده های متنی را به صورتی تحلیل و ارائه کند که ویژگی های روایی آنها حفظ شود. این تعهد اغلب در استفادۀ محققان کیفی از نقل قول مستقیم برای پرتو افکندن بر یافته های خود بازنمود می یابد.
تعامل گسترده با افراد مشارکت کننده در روش های تحقیق کیفی
تعامل گسترده با افراد مشارکت کننده در روش های تحقیق کیفی، به منظور کاوش در معنایی که انسان ها به تجارب خود اختصاص می دهند یا برای نگریستن به جهان اجتماعی از منظر مشارکت کنندگان در تحقیق، محقق باید در طی مدتی طولانی و با حداقل موانع با شرکت کنندگان تعامل کند. از این رو، معمولا روش هایی اولویت می یابند که امکان تعامل آزادانه و اغلب فاقد محدودیت با افراد و گروه های حاضر در کار میدانی را فراهم سازند. از جمله روش های رایج که در طی کار میدانی به کار می روند می توان به مشاهدۀ شرکت کنندگان و تکنیک های مصاحبۀ بدون ساختار و نیمه ساختارمند اشاره کرد. همچنین از پیشنهادات ما تحلیل محتوا و نمونه های آن است که در این زمینه بسیار کمک کننده است.
یکی از نتایج مهم این تعهد به رویکرد های تعاملی آن است که محققان کیفی متوجه می شوند افراد مشارکت کننده در تحقیق نه سوژه های ایستا، بلکه شرکت کنندگانی فعال در پروژۀ تحقیق به شمار می روند. حتی گفته میشود «یادگیری از طریق مردم» و نه «مطالعۀ مردم» ، زیرا داده ها از طریق تعامل حاصل می شوند، استعار «جمع آوری» معنای خود را تا حد زیادی از دست خواهد داد. اگرچه این نکته به صورت مساوی برای همۀ روش های تحقیق صادق است، اما محققان کیفی اغلب استفاده از این اصطلاح را دشوار یافته و ترجیح می دهند از اصطلاحاتی نظیر تولید داده استفاده کنند، چرا که این کلمات نشان می دهند که داده ها از تعامل میان محقق و مشارکت کنندگان پدید آمده اند.
انعطاف در روش تحقیق کیفی
انعطاف در روش های تحقیق کیفی از آنجایی که هدف محققان کیفی تعامل با مردم به صورتی آزادانه و بدون محدودیت است، این نکته که آنها بتوانند واکنشی سازنده به اندیشه های بیان شده توسط شرکت کنندگان نشان دهند، حائز اهمیت است. در نتیجه، محققان کیفی معمولا از طرحی بهره می برند که در طی مطالعه تکامل می یابد. در نتیجه، محققان کیفی به ندرت از یک دستورالعمل کاملا از پیش تعیین شده برای نمونه گیری و نیز جمع آوری و تحلیل داده استفاده می کنند. در عوض، آنها کار را با یک سوال کلی شروع می کنند و پس از دریافت اجازۀ دسترسی به افرادی که می توانند تجارب ارزشمندی در اختیار مطالعه قرار دهند، با پیشرفت روند تحقیق اقدام به توسعۀ برنامۀ نمونه گیری و نیز تولید و تحلیل داده ها می کنند. محققان کیفی نسبت به عوامل پیش بینی نشده یا ویژگی های معماوارِ نحوۀ تعامل مردم با همدیگر یا شیوۀ سخن گفتن آنها از زندگی خود که به نظرشان می تواند ارتباطی با سوال تحقیق داشته باشد، حساسیت بسیاری به خرج می دهند. در پاسخ به این سوال که تحقیق کیفی چیست باید به صورت کلی آن را مورد بررسی قرار داد.
این طرح انعطاف پذیر به عنوان یکی از ویژگی های عمدۀ تحقیق کیفی درآمده است چرا که این روش به محققان اجازه می دهد تا در حین اجرای تحقیق حدسیات و فرضیه هایی توسعه دهند. این فرضیات یا «گزاره های عملی» در حین اجرای مطالعه و با گسترش نمونه، استفاده از روش های جدید یا بکارگیری تکنیک های تحلیلی بیشتر مورد آزمون قرار می گیرد. چنین کاری نیازمند مشارکت فعالانه، کنار گذاشتن روش های سنتی تجربی علمی، استفاده از سبک فی البداهه برای روبرو شدن با موقعیت های پیش بینی نشده و قابلیت یادگیری از مجموعۀ اشتباهات رخ داده می باشد.
تحقیقات کیفی پژوهشگر
در تحقیقات کیفی پژوهشگر این ایده که پژوهشگر ابزار تحقیق به شمار می رود و برنامۀ تحقیق باید با پیشرفت سیر تحقیق توسعه یابد، بدان معناست که محققان کیفی نمی توانند به منظور پاسخ دادن به دغدغه هایی نظیر سوگیری و قابلیت تکرار مطالعات خود به رویه هایی استاندارد اتکا کنند. از این منظر، «یادگیری از مجموعۀ اشتباهات رخ داده» بخشی محوری و حائز اهمیت از فرایند تحقیق کیفی به شمار می رود. همچنین از مهم ترین مقالات کاربردی میتوان به نحوه کدگذاری در گراندد تئوری نیز اشاره کرد. این اصل محققان کیفی را ملزم می کند تا به صورت پیوسته و انتقادی بر تصمیمات اتخاذ شده در حین اجرای مطالعه تامل کنند.دارا بودن یک نمونه پژوهش کیفی نیز بسیار کاربردی است.
آنها باید نقش خود در فرایند اجتماعی تولید داده را مورد توجه قرار دهند. این عمل معمولا با عنوان » بازاندیشی» شناخته شده و به عنوان یکی از ویژگی های ذاتی تحقیق کیفی مورد توجه قرار می گیرد.همچنین از آنجایی که محققان کیفی نمی توانند در زمینۀ تعیین اعتبار شواهد به دست آمده بر قابلیت تکرار روش های خود اتکا کنند، تمرکز خود را بر شفافیت قرار می دهند. محققان کیفی تلاش می کنند تا از طریق بازاندیشی و به جا گذاشتن دنباله حسابرسی در تحقیقات خود (سوابق تصمیمات محقق در زمینۀ طراحی تحقیق نظیر دسترسی، انتخاب نقش میدانی و شرکت کنندگان، ملاحظات اخلاقی و روش های تحلیلی) شفافیت تصمیم گیری های خود را نشان دهند.
شفافیت تلاشی برای نشان دادن اعتبار تحقیق کیفی است که بر اساس آن، مخاطبان فرصت آن را پیدا می کنند تا تصمیم گیری ها و رویکرد تحلیلی محقق نسبت به داده ها را مورد بررسی قرار دهند. محققان کیفی در نتیجۀ نقشه های فی البداهه و انعطاف پذیر خود، دو مفهوم بازاندیشی و شفافیت را به عنوان ابزار هایی برای ایجاد اطمینان در خصوص اعتبار شواهد مورد توجه قرار می دهند.
رویکرد طبیعت گرایانه در روش تحقیق کیفی
رویکرد طبیعت گرایانه در روش های تحقیق کیفی، به نوعی طبیعت گراییِ روش شناختی بیان می دارد که تکنیک های پژوهش باید برای افراد مشارکت کننده در تحقیق آشنا باشند، باورهای آنها را محترم بشمارند، با تعاملات اجتماعی مرسوم شباهت داشته باشند و تا حد امکان اختلالی در زندگی روزمره مردم ایجاد نکنند. بر این اساس، در این نوع تحقیق، از موقعیت های اجتماعی با درجۀ بالای ساختار مندی یا دستکاری نظیر آزمایش های تجربی یا مصاحبه های رسمی اجتناب می شود.
متعهد شدن به طبیعت گرایی به معنای بی توجهی به این حقیقت نیست که هر شکلی از پرسشگری احتمالا بر رفتار شرکت کنندگان اثر خواهد گذاشت؛ بلکه استفاده از روش های تعاملی و تاکید بر بازاندیشی باعث پذیرش این نکته خواهد شد که خودِ مطالعۀ یک فرآیند اجتماعی محسوب می شود. محققان نمی توانند خود را از شواهدی که تولید می کنند جدا سازند. طبیعت گرایی محققان را وادار می کنند تا این نکته را تصدیق کنند که فعالیت پژوهشی به خودی خود یک فرآیند اجتماعی به شمار می رود و از این رو مشمول تفسیر های گوناگون خواهد بود. نمونه پژوهش کیفی نیز میتوانند کمک شایانی در این زمینه به ما داشته باشند.
کاربرد مطالعات کیفی
کاربرد مطالعات کیفی و نظریه های جامعه شناختی از یک منظر دیگر نیز به یکی از عناصر محوری تحقیق کیفی تبدیل می شود: اینکه یافته ها را چگونه می توان در موقعیت های دیگر به کار برد. تمرکز بر روی ایجاد فهم زمینه محور در خصوص یک فرآیند اجتماعی بخصوص از منظر افراد، بدان معناست که محققان کیفی دغدغۀ کمتری نسبت به تعمیم یافته ها به جمعیتی بزرگ نشان می دهند به شکلی که در تحقیقات کیفی مطرح است. این بدان معنا نیست که یافته های مطالعات کیفی را نمی توان غیر از بستر بخصوصِ مطالعۀ اولیه ، برای طیف وسیعی از بسترها و موقعیت های دیگر نیز به کار برد؛ با این حال، کاربرد یافته های پژوهش کیفی در موقعیت های دیگر به شکل تعمیم مفاهیم اجتماعی است نه تعمیم به شکلی که در مطالعات کمی به جامعه آماری اعمال میشود.
کاربرد یافته های یک مطالعه کیفی برای گروه ها و زمینه های دیگر به استدلال هایی وابسته است که اعتبار آنها را در پرتوی نظریۀ موجود و منطبق بودن آنها با نظریات اجتماعی با کاربرد وسیع تر تأیید کند. این سوال مطرح است که تحقیق کیفی چیست بدین منظور، ما باید در خصوص رویکرد های تحقیق کیفی که آن را به مجموعه ای از تکنیکِ ها، بدور از زمینۀ نظری تقلیل می دهند، احتیاط پیشه کنیم. خطر کنار گذاشتن نظریات بنیادین اجتماعی و انسان شناختی در آن است که یافته های تحقیق کیفی را می توان به توصیف های قصه مانندِ بی بو و خاصیت تقلیل داد. از این منظر، هر گونه روش تحقیقی که بدون بستر نظری اجرا شود به شکلی از تجربه گرایی بی دقت منجر می شود که نمی تواند توضیح چندانی برای موضوعات مورد بررسی ارائه دهد.
انواع روش تحقیق کیفی چیست
انواع روش تحقیق کیفی چیست در تحقیق کیفی در رشته های مختلف علمی تقسیم می شود که شامل آموزش، مددکاری اجتماعی، مردم شناسی و علوم مدیریت، محققان، دانشجویان و متخصصان در حال گسترش است. بنابراین، تعجب آور نیست که رشته های مختلف سؤالات متفاوتی را مطرح می کنند و استراتژی ها و رویه های متفاوتی را ایجاد کرده باشند. اگرچه تحقیق کیفی همچنان به عنوان واژه اصلی باقی مانده است، نویسندگان متون کیفی تنوع اشکال تحقیق کیفی را به طرق مختلف سازماندهی کرده اند.
پاتون در سال 2015، شانزده “سنت نظری” را مورد بحث قرار می دهد. از بین آنها برخی، مانند قوم نگاری و نظریه زمینه ای، طبقه بندی های آشنا هستند، در حالی که برخی دیگر، مانند نشانه شناسی و نظریه آشوب، کمتر رایج هستند. کرسول در سال 2013، پنج “رویکرد کیفی” را ارائه می دهد: تحقیق روایتی، پدیدارشناسی، نظریه زمینه ای، مردم نگاری و مطالعه موردی. تس در سال 1990 ، 45 رویکرد را فهرست می کند که به طرح ها (مانند مطالعه موردی)، تکنیک های تجزیه و تحلیل داده ها (مانند تحلیل گفتمان)، و جهت گیری انضباطی (مانند قوم نگاری) تقسیم می شوند. دنزین و لینکلن در سال 2011، تعدادی “استراتژی تحقیق” اصلی (مانند مطالعه موردی، قوم نگاری، نظریه زمینه ای، و پژوهش اقدام پژوهی و مشارکتی) ارائه می کنند. بنابراین نحوه طبقه بندی انواع پژوهش های کیفی دارای یک اتفاق نظر نمی باشد.
شش رویکرد تحقیقات کیفی
با توجه به تنوع راهبردهای تحقیق کیفی، شش رویکرد از متداول ترین رویکردهای انجام تحقیقات کیفی وجود دارند که عبارتند از :
1. تحقیقات کیفی پایه (Basic Qualitative Research)
2. پدیدارشناسی(Phenomenology)
3. نظریه زمینه ای(Grounded Theory)
4. قوم نگاری(ethnography)
5. تحلیل روایت (Narrative)
6. مطالعه موردی کیفی(Qualitative Case study)
اقدام پژوهی کیفی، که بر حل یک مسئله در عمل و اعمال تغییرات در طول فرآیند تحقیق متمرکز است، به طور فزاینده ای رایج است. در انواع روش تحقیق کیفی از آنجائیکه این نوع تحقیقات کیفی دارای برخی ویژگی های مشترک هستند، آنها تحت مفهوم چتر “کیفی” قرار می گیرند. با این حال، هر کدام تمرکز متفاوتی دارند، که منجر به تغییراتی در نحوه پرسیدن سوال تحقیق، انتخاب نمونه، جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها و نوشتن می شود. همچنین ممکن است در این نوع تحقیقات همپوشانی هایی وجود داشته باشد که در آن محقق ممکن است دو یا چند مورد را ترکیب کند، مانند یک مطالعه موردی قوم نگاری.
تعریف پژوهش کیفی
تعریف پژوهش کیفی چیست پاسخ به این سوال به شکلی که برای همۀ علاقمندان این حوزه قابل قبول باشد، کار چندان آسانی نیست. از یک منظر میتوان تحقیق کیفی را به عنوان کاربرد مجموعهای از تکنیکهای تولید و تحلیل داده در نظر گرفت که دادههای متنی یا غیرعددی را مورد توجه قرار میدهد. از سوی دیگر، پژوهش کیفی دربرگیرندۀ کاربرد نظریات روششناختی و معرفتشناختی متمایزی است مانند نظریۀ دادهبنیاد، پدیدارشناسی یا مردمنگاری که به واکاوی فهم انسانها از بستر اجتماعی خود کمک میکند.
محققان نتوانستهاند به طور کلی در خصوص تعریف ویژگیهای این نوع تحقیق به توافق برسند. اگرچه ظهور این نوع پژوهش با حوزههایی نظیر انسانشناسی و جامعهشناسی در ارتباط است، پنجاه سال گذشته شاهد معرفی روشهای کیفی در طیفی از حوزههای آکادمیک دیگر نظیر علوم تربیتی، سیاستگذاری اجتماعی، جغرافیای انسانی، روانشناسی اجتماعی، تاریخ، مطالعات سازمانی و علوم بهداشتی بوده است. با دیدن نمونه پژوهش کیفی می توان اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورد. در نتیجه، پژوهش کیفی با درونیسازی مفروضات نظری و روششناختی رشتههای میزبان خود به اَشکال مختلف تکامل یافته است. از همین رو ، نحوۀ انجام و داوری در خصوص آن مورد بحث بسیار واقع شده است.
انواع روش های تحقیق کمی و کیفی
انواع روش های تحقیق کمی و کیفی که محققان کیفی اغلب روشهای خود را به صورتی توصیف میکنند که نشاندهندۀ تمایز آنها از روشهای کمّی است. این امر در ابتدا قابلفهم و حتی مفید به نظر میرسد اما وقتی مشخص میشود که هیچ تعریف موردتوافقی برای روشهای کمّی وجود ندارد جذابیت خود را از دست میدهد. اغلب فرض میشود که روشهای کمّی بر اندازهگیری عینی، آزمون فرضیه، تعمیمدهی قانونمند، طرحهای قابلتکرار و جستجوی دانش مبتنی بر حقیقت استوار است.همچنین پاسخ به این سوال که تحقیق کمی چیست به طرز کاملی توضیح داده شده است. این اصول اغلب زیر عنوان کلی «اثباتگرایی یا پوزیتیویسم» گردهم میآیند. مشکل اثباتگرایی به عنوان یک برچسب روششناختی آنست که هم فاقد دقت کافی بوده و هم منسوخ به نظر میرسد. بسیاری از محققان کمّی خود را اثباتگرا تلقی نمیکنند. حتی در میان این دسته از محققان فهم مشترکِ چندانی در خصوص معنای «تحقیق کمّی» وجود ندارد.
ابهامات یادشده باعث به وجود آمدن یک استدلال چرخهای میشود؛ روشهای کمّی به عنوان روشهایی غیر کیفی و روشهای کیفی به عنوان روشهایی غیرکمّی تعریف میشوند. بخشی از این معمای مربوط به ماهیت تحقیق کیفی به خاطر اتخاذ یک رویکرد معرفتشناختی تجویزی از سوی نویسندگان رخ میدهد. به بیان دیگر، نویسندگان با آغاز کار خود از مفروضات مربوط به ماهیت دانش به صورت استنتاجی بیان میکنند که اگر محققان به دنبال نوع بخصوصی از فعالیت پژوهشی برای دستیابی به دانش هستند چه نوع مقدماتی باید فراهم آید.
محققان در نوشتن اهداف و سوالات پروژههای خود توجیهی برای انتخاب روش پژوهش خود برمیشمارند و به خوانندگان خود اطمینان میدهند که با این روشها به شواهد قابلاعتمادی دست خواهند یافت و استدلال میکنند که شواهد بهدستآمده میتواند پاسخی معتبر برای سوال تحقیق به دست دهد. استدلالهایی که پژوهشگران برای متقاعد کردن مخاطبان خود مبنی بر قابلتوجیهبودن روشهای تحقیق و معتبر بودن یافتهها بیان میکنند، میتواند شباهتهای میان تحقیق کمّی و کیفی را برجسته سازد.
ویژگی معرف روش تحقیق کیفی چیست؟
ویژگی معرف تحقیق کیفی چیست این سوال معمولا شروع کار محققان کیفی است که چگونه میتوان از طریق کاوش در روایتهای ذهنی (سوبژکتیو) مردم از زندگی اجتماعی به فهم رفتار اجتماعی دست یافت. تحقیق کیفی به کشف معنایی که انسانها به تجارب خود اختصاص میدهند، پرداخته و ساختارها و فرایندهای اجتماعیِ شکلدهندۀ این معانی را شناسایی و توصیف میکند. برخی محققان کیفی بر اهمیت فراهمآوردن توصیف ضخیم و فربه از رفتار اجتماعی تاکید داشته اند، روایتی از عمل اجتماعی که به ما کمک میکند تا قوانین و رسوم ضمنی که باعث معنیدارشدن رفتار اجتماعی میشوند را کشف کنیم.
روش دیگری که محققان کیفی از آن برای صحبت از حوزۀ فعالیت خود بهره بردهاند شامل نگریستن به رویدادهای اجتماعی از منظر انسانهای موردمطالعه با فراهمآوردن یک دید نزدیک نسبت به زندگی اجتماعی است. در واقع نگاهکردن از چشمان مردمی که مورد مطالعه قرار دارند، توصیف میشود. هیچیک از این توصیفها در خصوص سؤالات تحقیق کیفی به صورت کامل رضایت بخش نیستند؛ به بیان دیگر، میان کاوش در معنی و توصیف و نیز میان فراهمآوردن توضیح و دستیابی به فهم و درک، تفاوتهای تکنیکی وجود دارد. با این حال، سوالات تحقیق کیفی با نیاز به درک رفتار اجتماعی از طریق کاوش در روایتهای انسانها از زندگی اجتماعی ارتباط دارند. پذیرش یک هدف پژوهشی که دستیابی به یک «دید از نزدیک» را تشویق میکند باعث ایجاد مسئولیتهای روششناختی مختلفی خواهد شد. همین تعهدات برای توجیهکردن روشهای موردنیاز برای تولید شواهد معتبر در ارتباط با «دید از نزدیک» به کار میروند.
ضمن عرض تشکر بابت مقاله
این مسئله که منابع رو در متن آوردید ولی لینک و یا اطلاعات مقاله رو ثبت نکردید خیلی غیر حرفه ایه. و مخاطب برای استفاده از این اطلاعات مجدد باید دنبال مقاله اصلی باشه.
سلام، سپاس از بازخورد شما، در اسرع وقت منابع آورده خواهد شد.
سلام . بنده قصد دارم در یک کارگاه آموزشی و کاربردی پژوهش کیفی شرکت کنم که شیوه کدگذاری و استفاده از نرم افزارها را هم آموزش دهند. ممنون می شوم راهنمایی بفرمایید
سلام و وقت بخیر، پیشنهاد می کنم کارگاه 12 ساعته آموزش روش تحقیق کیفی /گارگاه جامع را تهیه نمائید. اگر فقط می خواهید تحلیل داده کیفی را آموزش ببینید، کارگاه تحلیل داده کیفی با استفاده از نرم افزار مکس کیودا 2022 که جدیدا” آپدیت شده است خیلی خوب است. منتها اگر اطلاعات شما در مورد روش کیفی خوب است کارگاه تحلیل مکس کیودا 2022 را تهیه کنید. موفق باشید